MONTAŻ ŚCIAN Z PŁYT GIPSOWYCH

Płyty gipsowo-kartonowe (nazywane w skrócie płytami g-k) to nieoceniony materiał okładzinowy. Odpowiednio dobrane sprawdzają się w każdym pomieszczeniu. Ich powierzchnia jest gładka i równa, stanowi więc bardzo dobry podkład pod różnego rodzaju materiały wykończeniowe – m.in. farby, tapety czy płytki ceramiczne. Obróbka oraz montaż płyt g-k jest stosunkowo prosta i nie wymaga specjalnego przygotowania podłoża, dlatego materiał ten jest polecany wtedy, gdy zależy nam na szybkim wykończeniu wnętrz. Warto także podkreślić, że wszystkie płyty gipsowo-kartonowe należą do grupy niepalnych materiałów budowlanych - w czasie pożaru stanowią barierę dla rozprzestrzeniającego się ognia przynajmniej do momentu uwolnienia się z nich wody zawartej w kryształkach gipsu.

Na rynku znajdziemy kilka rodzajów płyt gipsowo-kartonowych. Wybierając odpowiedni typ do danego przeznaczania i pomieszczenia należyzwrócić uwagę na ich oznaczenie (A, H2, F, FH2). Płyty kupuje się najczęściej na sztuki. Aby kupić odpowiednią ilość należy obliczyć powierzchnię zabudowy (w przypadku ścianek działowych trzeba uwzględnić to, że okładzinę wykonuje się z dwóch stron przegrody). Warto też dodać pewien zapas materiału, na wypadek ewentualnego pęknięcia czy uszkodzenia płyty w czasie transportu lub montażu. Kupując plyty g-k dobrze też zwrócić uwagę, czy mają fabrycznie wyprofilowane krawędzie, ułatwiające szpachlowanie ich połączeń.

Zastosowanie płyt G-K

W domach jednorodzinnych płyty gipsowo-kartonowe mogą być stosowane jako okładziny ścienne i sufitowe, zastępując w tej roli tynki i gładzie (nazywane są wówczas suchymi tynkami). Sprawdzają się bardzo dobrze również przy wykonywaniu sufitów podwieszanych, zabudowie poddaszy, budowie lekkich, nieobciążających stropu ścianek działowych czy zabudowie stelaży instalacyjnych w łazience.

Najbardziej popularnym rodzajem płyt gipsowo-kartonowych są płyty typu A (dawniej nazywane GKB). Stosuje się je do wykańczania wnętrz w pomieszczeniach, w których względna wilgotność powietrza nie przekracza 70%. Bardzo dobrze sprawdzają się więc w pomieszczeniach suchych jako okładzina ścian, przy budowie lekkich ścianek działowych, sufitów podwieszanych, czy zabudowy skosów na poddaszu. Do łazienki czy kuchni należy wybrać specjalne płyty odporne na działanie wilgoci, oznaczone symbolem H2(dawniej GKBI). Ich rdzeń jest impregnowany środkiem hydrofobowym, który opóźnia i ogranicza wchłanianie wilgoci. Dzięki temu mogą być one stosowane w pomieszczeniach, w których względna wilgotność powietrza dochodzi nawet do 85% (nie dłużej niż 12 godzin na dobę). Płyty te sprawdzają się dobrze jako okładzina ścian czy sufitu w łazience i kuchni, jak również przy wykonywaniu obudowy stelaży instalacyjnych do podwieszanych sprzętów łazienkowych czy wykańczaniu domków letniskowych. Jeśli płyty te będą znajdowały się w miejscach narażonych na chlapanie wodą (np. w obrębie wanny czy kabiny prysznicowej) należy je dodatkowo zabezpieczyć folią w płynie. Płyty przeznaczone do pomieszczeń mokrych często pokryte są kartonem w kolorze zielonym. W miejscach, gdzie szczególnie zależy nam na podwyższonej odporności ogniowej warto zastosować ognioodporne płyty gipsowo-kartonowe typu F (dawniej GKF). Sprawdzają się one bardzo dobrze między innymi jako obudowa kominka czy przy budowie ognioodpornych ścianek działowych. Są zazbrojone włóknem szklanym, dzięki czemu mogą zatrzymać ogień o wiele dłużej niż tradycyjne płyty typu A. Płyt tych nie należy jednak stosować w pomieszczeniach wilgotnych.

Wymiary płyt gipsowo - kartonowych

Płyty gipsowo-kartonowe dostępne są w różnych wymiarach. Najczęściej mają one 1200 mm szerokości i długość 2000, 2400, 2600, lub 3000 mm. Na większe płyty warto zdecydować się, gdy chcemy nimi pokryć dużą powierzchnię, unikniemy wówczas ich sztukowania. Mniejsze płyty sprawdzą się lepiej przy niedużej zabudowie, czyli w miejscach, gdzie konieczne może okazać się ich częste docinanie. Płyty gipsowo-kartonowe różnią się także grubością. Te o grubości 6,5 mm służą do gięcia i wykonywania zabudowy łukowej. Płyty grubości 9,5 mm należy wybrać do wykańczania powierzchni ścian (jako suche tynki). Do budowy lekkich ścianek działowych czy sufitów podwieszanych lepiej sprawdzą się płyty grubości 12,5 mm, jeśli natomiast zależy nam na jak najlepszych parametrach ogniowych lub akustycznych warto wybrać płyty g-k o grubości 15 mm.

Akcesoria do montażu ścian z płyt G-K

Oprócz odpowiednich płyt gipsowo-kartonowych do wykonania lekkiej zabudowy będą nam potrzebne profile stalowe. Służą one do budowy stelaża, będącego szkieletem zabudowy. Do wyboru mamy kilka rodzajów profili, które różnią się zastosowaniem.

Profile CW to słupki pionowe, wykorzystywane w konstrukcji ścian działowych i obudów ściennych. Mają zwykle otwory umożliwiające prowadzenie instalacji elektrycznych wewnątrz zabudowy.

Profile UW to listwy obwodowe, stosowane przy budowie ścian działowych czy wykonywaniu zabudowy ściennej. Montuje się je najczęściej do podłogi, stropu oraz ścian.

Profile U z charakterystycznymi, fabrycznymi nacięciami służą do wykonywania łukowych ścian działowych i innej zabudowy biegnącej po łuku. Odpowiednio przygotowane nacięcia umożliwiają praktycznie dowolne kształtowanie jego promienia.

Profile UA przeznaczone się do usztywniania ościeżnic i otworów drzwiowych w ścianach działowych. Wykonuje się je z nieco grubszej blachy, dzięki czemu są bardziej wytrzymałe.

Profile CD to profile konstrukcyjne stosowane przy wykonywaniu sufitów podwieszanych oraz przy zabudowie poddaszy. Ich uzupełnieniem są profile obwodowe UD. 

Narożniki perforowane przeznaczone są do zabezpieczania naroży zewnętrznych ścian działowych czy innej zabudowy z płyt gipsowo-kartonowych.

Taśmy montażowe - Profile mocowane do ścian, stopu czy podłogi zabezpiecza się od spodu specjalnymi taśmami poliuretanowymi lub gumowymi, które stanowią izolację akustyczną – chronią m.in. przed przenoszeniem się drgań.  Warto zaopatrzyć się także w taśmę zbrojącą – zapobiegnie ona pojawianiu się pęknięć na spoinach pionowych i poziomych.

Masy szpachlowe - Aby estetycznie wykończyć powierzchnię zabudowy z płyt gipsowo-kartonowych należy zaopatrzyć się w masę szpachlową. Posłuży nam ona do wypełniania połączeń między poszczególnymi płytami oraz do ukrycia łebków wkrętów, którymi są mocowane płyty.

Blachowkręty - do montażu płyt gipsowo-kartonowych do stelaża konstrukcyjnego służą blachowkręty. Z kolei do przytwierdzania profili do podłoża (podłogi, stropu, ścian) należy zaopatrzyć się w kołki szybkiego montażu. Połączenia poszczególnych profili wykonuje się zwykle na zacisk. Służą do tego specjalne zaciskarki do profili.

Zasady montażu płyt gipsowych

1. Płyty gipsowo-kartonowe przycina się nożem do płyt g-k. Najpierw nacina się karton wzdłuż wyznaczonej linii z jednej strony płyty, następnie przełamuje ostrożnie jej gipsowy rdzeń, obraca płytę i przecina karton z jej drugiej strony. Powstałe przy cięciu ostre krawędzie płyty należy sfazować nożem do 2/3 jej grubości. Kąt nachylenia noża powinien wynosić ok. 45º.

2. Płyty gipsowo-kartonowe należy zawsze mocować do stelaża na mijankę, czyli z przesunięciem spoin – nie mogą się one krzyżować. Poziome styki płyt powinny być przesunięte względem siebie o co najmniej 40 cm, pionowe – o ok. 60 cm. Podczas wykonywania ścian działowych należy pamiętać aby płyty z jednej strony przegrody były zamocowane z przesunięciem względem płyt znajdujących się po drugie stronie, tak aby ich spoiny nie wypadały w tym samym miejscu.  

3. Podczas przykręcania płyt należy uważać, aby łepek wkrętu nie wystawał poza lico płyty i nie przerwał pokrywającej ją warstwy kartonu. Rozstaw wkrętów przy wykonywaniu ścian działowych i zabudowy ściennej wynosi zwykle zwykle 20-25 cm. W przypadku sufitów podwieszanych - maksymalnie 15 cm.  

4. Aby płyty mogły swobodnie odkształcać się, np. pod wpływem ciężaru własnego, montując je należy pozostawić 10-milimetrową szczelinę dylatacyjną między dolną krawędzią płyty a a stropem oraz 5- milimetrową, miedzy górną krawędzią płyty a sufitem.  

5. Przed przystąpieniem do spoinowania połączeń płyt należy je zagruntować. Masę szpachlową nakłada w kierunku poprzecznym do styku płyt. Następnie po wygładzeniu masy wtapia się w nią taśmę zbrojącą (nie trzeba jej stosować, gdy do szpachlowania używa się masy wzmocnionej włóknem szklanym lub celulozowym). Po wyschnięciu masy nakłada się jej drugą warstwę, a gdy ta wyschnie nakłada się kolejną – wykończeniową. Po jej wyschnięciu spoiny szlifuje się papierem ścierny do uzyskania jednolitej, gładkiej powierzchni. Należy też pamiętać o zaszpachlowaniu łebków blachowkrętów.

MONTAŻ SUFITU PODWIESZANEGO

Sufit podwieszany, wykonany z płyt gipsowo-kartonowych na stelażu to najbardziej efektowny sposób wykończenia stropu. Pozwala uzyskać idealnie gładką powierzchnie lub dowolnie ją modelować. W takim suficie można z powodzeniami zamontować efektowne oświetlenie punktowe lub liniowe, które zastąpi tradycyjny żyrandol i pozwoli lepiej doświetlić wnętrze. Budowa sufitu podwieszanego to również doskonałe rozwiązanie, gdy zależy nam na wyciszeniu pomieszczeń na różnych kondygnacjach – wówczas między stropem a okładziną umieszcza się wełnę  mineralną, która skutecznie izoluje dźwięki.

            Rodzaj płyt gipsowo-kartonowych, użytych do budowy sufitu podwieszanego zależeć będzie od pomieszczenia, w który ma być montowany. Jeśli ma powstać w łazience czy kuchni, należy sięgnąć po odporne na działanie wilgoci płyty g-k typu H2. W pomieszczeniach, w których wilgotność powietrza nie przekracza 70%, czyli w pokojach dzieci, salonie, sypialni czy holu wystarczające będą zwykłe płyty typu A. Wybierając odpowiednie płyty g-k do budowy sufitu podwieszanego warto zwrócić uwagę również na ich grubość. W przypadku takiej zabudowy najlepiej sprawdzą się płyty grubości 12,5 mm. Jeśli chcemy, aby powierzchni sufitu podwieszanego miała obłe kształty (np. aby był on pofalowany) należy zastosować płyty gipsowo-kartonowe przeznaczone do gięcia – mają one grubość 6,5 mm.

            Płyty gipsowo-kartonowe, które stanowią okładzinę sufitu podwieszanego montuje się na specjalnym stelażu z profili stalowych. Do jego budowy potrzebne będą profile przyścienne UD, profile CD, wieszaki obrotowe lub uchwyty ES bądź EL oraz łączniki. Należy zaopatrzyć się również w blachowkręty, kołki szybkiego montażu do mocowania elementów stelaża bezpośrednio do stropu lub ścian, a także taśmę zbrojącą i gips szpachlowy do spoinowania płyt.

Rodzaje stelaży do sufitu podwieszanego

Stelaż sufitu podwieszanego można wykonać na trzy sposoby. Najprostszy w wykonaniu jest jednopoziomowy stelaż pojedynczy. Stosuje się go w pomieszczeniach podłużnych oraz gdy jeden z wymiarów pomieszczenia jest mniejszy niż 4 m. Stelaż jednopoziomowy pojedynczy składa się z profili przyściennych UD i mocowanych w jednym kierunku, równolegle do siebie profili CD. Można go mocować do stropu na wieszakach obrotowych lub uchwytach ES – wówczas odległość między okładziną z płyt a stropem będzie najmniejsza. Ten rodzaj stelaża warto zastosować więc w niezbyt wysokich pomieszczeniach. Drugim rodzajem stelaża do sufitów podwieszanych jest stelaż jednopoziomowy krzyżowy. Montuje się go z profili przyściennych UD oraz ułożonych poprzecznie i podłużnie profili CD połączonych ze sobą łącznikami jednostronnymi. Budowa tego stelaża sprawia, że wymaga on mniej punktów podparcia, niż stelaż jednopoziomowy pojedynczy, a połączenia płyt znajdują się w miejscach, w których przybiegają profile, dzięki czemu ryzyko pojawienia się pęknięć na spoinach jest mniejsze. Ostatnim, najbardziej popularnym rodzajem stelaża jest stelaż dwupoziomowy krzyżowy. Składa się on z profili przyściennych UD oraz profili CD ułożonych na dwóch płaszczyznach – do ułożonych w jednym kierunku profili CD mocuje się łącznikami krzyżowymi przebiegające prostopadle do nich kolejne profile CD. Dwupoziomowa konstrukcja stelaża mocowana na wieszakach obrotowych zapewnia sporo miejsca między okładziną z płyt a stropem, warto więc go wybrać, gdy chcemy ukryć przebiegające pod sufitem instalację lub zaizolować strop akustycznie wełną mineralną. Stelaż ten z uwagi na ilość miejsca, jaką zajmuję polecany jest do pomieszczeń wysokich.

Budowa stelaża dwupoziomowego krzyżowego

Budowę stelaża do sufitu podwieszanego rozpoczyna się od wyznaczenia na ścianach w pomieszczeniu linii poziomej w ustalonej odległości od sufitu. Na następnie na suficie np. przy użyciu sznurka wyznacza się linie przebiegu profili CD. Powinny one przebiegać równolegle do siebie w odstępach około 100 cm. Następnie wzdłuż wytyczonych linii na suficie ustala się punkty, w których będą mocowane wieszaki. Pierwsze punkty powinny znajdować się maksymalnie 40 cm od ściany, kolejne około 100 cm od poprzednich. Wzdłuż wyznaczonych na ścianach linii montuje się profile przyścienne UD. Rozstaw kołków szybkiego montażu powinien wynosić około 60 cm. Następnie w wyznaczonych na suficie punktach mocuje się do stopu wieszaki obrotowe. Docięte na odpowiedni wymiar profile CD (powinny być one o około 1 cm krótsze niż wynosi odległość od ścian między którymi będą montowane) wsuwa się w profile przyścienne i osadza je na wieszakach obrotowych. Kolejnym krokiem jest montaż drugiej warstwy profili, które przytwierdza się do zamontowanych już profili CD łącznikami krzyżowymi. Pierwszy profil powinien być odsunięty od ściany maksymalnie na odległość 20 cm, kolejne montuje się w odległości 40 cm od poprzedniego. Po zamontowaniu wszystkich profili należy sprawdzić czy rusz jest dobrze wypoziomowany. Ewentualnie nierówności można skorygować sprężynką wieszaka.

Montaż i spoinowanie płyt

Płyty gipsowo-kartonowe przytwierdza się do rusztu blachowkrętami w rozstawie 20 cm. Należy pamiętać, aby płyty nie przylegały do ścian – trzeba zostawić między nimi około 5-milimetrową szczelinę. Płyty g-k mocuje się do stelaża w taki sposób, aby ich krótsze krawędzie nie wypadały w jednej linii i były przykręcone do profili CD. Po zamocowaniu wszystkich płyt można przystąpić do spoinowania ich połączeń. Masę szpachlową nakłada w kierunku poprzecznym do styku płyt. Następnie po je wygładzeniu wtapia się w nią taśmę zbrojącą (nie trzeba jej stosować, gdy do szpachlowania używa się masy wzmocnionej włóknem szklanym lub celulozowym). Po wyschnięciu masy nakłada się jej drugą warstwę, a gdy ta wyschnie nakłada się kolejną – wykończeniową. Po jej wyschnięciu spoiny szlifuje się papierem ścierny do uzyskania jednolitej, gładkiej powierzchni. Należy też pamiętać o zaszpachlowaniu łebków blachowkrętów.